Samenlevingscontract

Een samenlevingscontract sluit je af met je partner als je gaat samenwonen, of als je samen een huis gaat kopen. Het opstellen van een samenlevingscontract is niet verplicht, maar wel verstandig. Je mag zelf weten wat je in het samenlevingscontract opneemt. Meestal gaat het om:

1. Afspraken over elkaars levensonderhoud. Wie betaalt wat?
2. De verdeling van de kosten van de woning.
3. Afspraken over pensioen.
4. Verdeling van bezittingen als je uit elkaar gaat.
5. Wat er gebeurt als één van beide overlijdt.

Je kunt het samenlevingscontract samen met je partner opstellen. Als je ook partnerpensioen in het contract wil opnemen, dan eisen pensioenfondsen dat je dit document bij de notaris laat opstellen.

Waarom stel je een samenlevingscontract op?

Als je samenwoont, dan regelt de wet niets voor jullie. Het is daarom verstandig om zelf iets te regelen. Je moet zeker een samenlevingscontract maken als jullie 

1. een koopwoning hebben, of één gaan kopen;
2. minderjarige kinderen hebben;
3. gebruik willen maken van partnerpensioen.

1 Huis kopen met een samenlevingscontract

De geldverstrekker eist in dit geval vaak een samenlevingscontract. Ook leg je dan direct goed vast dat je partner in het huis kan blijven wonen nadat jij komt te overlijden. Als je ongehuwd samenwoont, dan erf je niet automatisch van elkaar. Zonder samenlevingscontract hebben de nabestaanden van jouw partner recht op de helft van de woning. Je moet dan je huis verkopen, als de nabestaanden dit ook echt opeisen.

Daarnaast leg je in deze overeenkomst vast hoe de verdeling en betaling van de hypotheekrente is. Als je een samenlevingscontract afsluit, dan ben je automatisch elkaars fiscale partner. Hiermee heb je voordeel bij de hypotheekrenteaftrek.

Huis kopen zonder samenlevingscontract

Je kunt ook een huis kopen zonder samenlevingscontract. Maar als je gedoe rondom je hypotheek, overlijden en belastingaangifte wil vermijden, dan is een samenlevingscontract een aanrader. Je staat er liever niet bij stil, maar een samenlevingscontract kan veel gedoe schelen.

2 Samenlevingscontract met minderjarige kinderen

In een samenlevingsovereenkomst regel je wat er met de kinderen gebeurt als één van jullie komt te overlijden. Je legt dan vast dat de ander de kinderen opvoedt. Het is in deze situatie ook belangrijk om twee testamenten op te maken. Zo voorkom je dat de kinderen de langstlevende partner op straat kunnen zetten.

3 Samenlevingscontract voor partnerpensioen

Als je je partner kan aanwijzen als begunstigde voor een partnerpensioen, dan eisen de pensioenfondsen ook een samenlevingscontract. De begunstigde is de persoon die de (toekomstige) uitkering van het pensioen ontvangt. Je bent vaak zelf de begunstigde, maar als je gebruik maakt van een partnerpensioen is jouw partner ook een begunstigde. Hij of zij krijgt dan bij jouw overlijden een nabestaandenuitkering. Die bestaat vaak uit maximaal 70 procent van het opgebouwde pensioen.

Samenlevingscontract of geregistreerd partnerschap?

Als je een geregistreerd partnerschap hebt, of gehuwd bent, gelden andere regels dan wanneer je een samenlevingscontract hebt. Bij een geregistreerd partnerschap of een huwelijk, krijg je automatisch een aantal rechten. Die heb je niet bij een samenlevingscontract. Als je alles goed wilt regelen, moet je bij een samenlevingscontract ook nog een testament aanmaken.

Verschillen samenlevingscontract en geregistreerd partnerschap/huwelijk 

Samenlevingscontract	Geregistreerd partnerschap/huwelijk
Geen erfgenaam van elkaar	Automatisch elkaars erfgenaam
Vader moet bij ieder kind gezag aanvragen	Beide ouders hebben automatisch gezag over de kinderen
Geen sprake van gemeenschap van goederen	Automatisch beperkte gemeenschap van goederen
Zelf bepalen welke rechten en plichten je ten opzichte van elkaar wilt opnemen	Automatisch een aantal rechten en plichten ten opzichte van elkaar
Na 6 maanden ben je voor de Successiewet*  partner	Direct elkaars partner voor de Successiewet

*De Successiewet gaat over de erfbelasting en schenkbelasting. Voor partners gelden andere regels als het gaat om erven en schenken.

Samenlevingscontract voordelen

Het afsluiten van een samenlevingscontract met je partner heeft een aantal voordelen, namelijk:

1. Je wordt automatisch fiscale partners. Je moet dan wel op hetzelfde adres ingeschreven zijn. Je kunt dan samen belastingaangifte doen.
2. Je kunt je aanmelden voor partnerpensioen, zonder te trouwen of een geregistreerd partnerschap.
3. Neem je een verblijvingsbeding op, dan ben je voor de Successiewet al na 6 maanden ingeschreven te staan op hetzelfde adres, elkaars partner. Het voordeel hiervan is dat je dan recht hebt op een grotere vrijstelling van erfbelasting. Met het verblijvingsbeding regel je dat de gezamenlijke bezittingen, na overlijden van één van beiden, naar de ander gaan. Dit beding geldt alleen voor bezittingen waar jullie samen eigenaar van zijn, zoals de woning die op beide namen staat.

Samenlevingscontract nadelen

Het samenlevingscontract kan ook nadelen hebben. Die bespreken we hier:

1. Je wordt automatisch elkaars toeslagpartner. Dit kan voordelig zijn, maar ook nadelig. Door dit contract kan je recht op toeslag wijzigen, of het kan van invloed zijn op de hoogte van de toeslag.
2. Een samenlevingscontract regelt niets als je met je partner een kind krijgt. De vader krijgt niet automatisch gezag over het kind. Met een samenlevingscontract moet je als vader het kind erkennen en het gezag aanvragen bij de rechtbank. 
3. Je bent niet automatisch erfgenaam van je partner. Met een samenlevingscontract kun je alleen regelen dat alle gemeenschappelijke bezittingen overgaan naar de langstlevende. Voor alle persoonlijke bezittingen moeten jullie ieder een eigen testament opstellen.

Kosten samenlevingscontract

Een samenlevingscontract opstellen bij de notaris hoeft niet extreem duur te zijn. Vaak liggen de kosten hiervoor rond de € 200. Dit kan wel per notariskantoor verschillen. Het is daarom verstandig om de tarieven van verschillende notarissen te vergelijken. 

Hoe kan ik een samenlevingscontract ontbinden?

Een samenlevingscontract loopt net zo lang als dat je samenwoont met je partner. Gaan jullie uit elkaar? Dan eindigt het samenlevingscontract ook. Je hoeft hiervoor niet naar de rechtbank of naar de notaris. Je kunt de samenlevingsovereenkomst ook eenzijdig opzeggen. Je moet dan een aangetekende brief naar je partner sturen, waarin je het contract opzegt. 

Ook als je gaat trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaat met je partner, vervalt het samenlevingscontract automatisch.